چه موانع و مشکلاتی در انتظار صنعت لوازم خانگی تا سال ۱۴۰۴ است؟
خلاصه مطلب
بر اساس گزارش خبرنگار اقتصادی تسنیم، در سال جاری به دلیل مشکلات اقتصادی، افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت خرید، تمامی تبلیغات تلویزیونی و محیطی به فروش اقساطی برندهای لوازم خانگی اختصاص یافت. این امر نشان‌دهنده بحران تقاضا و افزایش رقابت میان تولیدکنندگان داخلی است، زیرا بازار لوازم خانگی به شدت به قدرت خرید مردم وابسته است و از وضعیت معیشتی تاثیر پذیرفته است، به طوری که این صنعت در سال جاری دومین صنعت کشور در فروش اقساطی به مردم بوده است.
براساس اطلاعات به‌دست‌آمده از بورس کالا، شرکت‌های بورسی در صنعت لوازم خانگی در سال جاری شرایط مناسبی نداشتند. علت این وضعیت، تنش‌های ژئوپلیتیکی بوده که منجر به افت مداوم ارزش اسمی سهام شرکت‌های مختلف این حوزه شده است. اگرچه یک سال از این شرایط گذشته، اما بسیاری از شرکت‌های بورسی در صنعت لوازم خانگی هنوز به قیمت‌های سال گذشته خود بازنگشته‌اند.
نرخ ارز به عنوان یک عامل تاثیرگذار به طور مستقیم این صنعت را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ از آغاز سال جاری، نرخ ارز نیمایی با قیمت 40 هزار تومان برای برآورده کردن نیازهای وارداتی صنعت لوازم خانگی تخصیص داده می‌شد. اما متاسفانه نرخ ارز نیمایی به مرور افزایش یافت و با روی کار آمدن دولت جدید در مردادماه، این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه در آذرماه با افزایش 6 هزار تومانی نرخ ارز نیمایی مواجه شدیم.
در طول یک سال گذشته، نرخ ارز برای واحدهای تولیدی با افزایشی 73 درصدی مواجه شده است
با توجه به تغییرات بازار، نرخ ارز برای واحدهای تولیدی از ابتدای سال تاکنون 73 درصد افزایش یافته است. این افزایش باعث شده که هزینه نهایی تولید محصولات لوازم خانگی نیز بالا برود. زیرا صنعت لوازم خانگی به طور متوسط 40 درصد برای تامین قطعات و مواد اولیه به واردات وابسته است و این افزایش نرخ ارز، قیمت مواد اولیه وارداتی را بین 35 تا 40 درصد افزایش می‌دهد که در نهایت هزینه تولید محصولات را بالا می‌برد.
حتی اگر نرخ مواد اولیه را از مشکلات صنعت لوازم خانگی حذف کنیم، باز هم نرخ ارز در بازار آزاد از 60 هزار تومان به 90 هزار تومان افزایش یافت و این به معنای رشدی 50 درصدی است که به صنعت لوازم خانگی ضربه شدیدی وارد کرده است، به گونه‌ای که هزینه تمام‌شده محصولات 60 درصد افزایش یافته است.
افزایش 2.5 برابری هزینه‌ها در قیمت نهایی لوازم خانگی
این صنعت در سال 1403 با چالش‌های مختلفی مواجه شد؛ به‌جز چالش‌های ژئوپولیتیک و افزایش نرخ مواد اولیه ناشی از کاهش نرخ بهره فدرال رزرو، قیمت‌های جهانی مواد خام نیز رو به افزایش بود. همچنین، در قانون بودجه 1404، نرخ تسعیر ارز به 38500 تومان افزایش یافت و قرار است مبنای محاسبه حقوق ورودی قطعات وارداتی، از 28500 تومان به میانگین نرخ ارز در اسفندماه در مرکز مبادله، یعنی حدود 69 هزار تومان، تغییر کند که این امر هزینه‌های واحدهای تولیدی را دو و نیم برابر خواهد کرد.
صنعت لوازم خانگی امسال دوره‌ای از رکود را پشت سر گذاشت و پیش‌بینی می‌شود که سال آینده با چالش کاهش تقاضا روبرو شود. همچنین، بانک مرکزی با انتشار اوراق که از 230 همت در سال گذشته به 700 همت افزایش خواهد یافت، هزینه‌های ورودی واحدهای تولیدی را بالا برده و در نتیجه قیمت نهایی محصولات نیز افزایش خواهد یافت. این مسئله به دلیل سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی و ابلاغ بخشنامه 161 باعث شده است که بانک‌ها به دلیل کمبود تراز، رویکرد انقباضی در پرداخت تسهیلات اتخاذ کنند و اگر واحدهای تولیدی در سال 1403 با مشکلات نقدینگی مواجه بودند، در سال 1404 با بحران شدیدتری در نقدینگی مواجه خواهند شد.
افت تقاضای ورق فولادی در بورس کالا به بیش از 30 درصد رسید
در بخش تأمین مواد اولیه صنعت لوازم خانگی، یکی از مواد اساسی، ورق‌های سرد و گرم است. این ورق‌ها از تأمین‌کنندگان داخلی خریداری می‌شوند. ورق‌های استیل زنگ‌نزن که تولید آن‌ها در داخل کشور ممکن نیست، از طریق واردات تأمین می‌شوند. همچنین، ورق‌های پوشش‌دار پنج لایه‌ای PCM و VCM که ضدزنگ هستند و در تولید یخچال و ماشین ظرفشویی به کار می‌روند نیز از طریق واردات تهیه می‌شوند.
نکته حائز اهمیت این است که در میان تولیدکنندگان ورق سرد در کشور، تنها فولاد مبارکه است که ورق سرد مورد نیاز صنعت لوازم خانگی را با کیفیت و کمیت مورد نظر در بورس کالا عرضه می‌کند. اما از شهریور سال گذشته، که صنعت لوازم خانگی با کاهش تولید مواجه شده است، تقاضا برای این ورق‌ها از 15 هزار تن ماهانه به 6 تا 9 هزار تن کاهش یافته است. فولاد مبارکه نیز برای تشویق تقاضا و مشتریان به خرید ورق سرد، فروش اقساطی از طریق ال‌سی را در دستور کار قرار داده تا قدرت خرید صنایع لوازم خانگی را افزایش دهد، هرچند که ورق‌های عرضه شده به میزان کافی برای این صنعت وجود ندارد.
صنعت لوازم خانگی موفق شده است 90 درصد از تعهدات ارزی خود را برطرف کند
بر اساس مقررات، بیشتر صنایع لوازم خانگی موظف به رفع تعهد ارزی به میزان 90 درصد هستند، زیرا در غیر این صورت با مسائلی مانند بسته شدن، تعلیق و ابطال کارت بازرگانی، پرونده‌های تعزیری و دیگر مشکلات مواجه خواهند شد. واحدهای لوازم خانگی تاکنون موفق به تحقق 90 درصدی رفع تعهد ارزی شده‌اند.
همزمان با رکود تقاضا، بحران نقدینگی و کمبود سرمایه در گردش، بحران نیروی انسانی و مشکلات ارزی نیز همچنان پابرجاست، زیرا عرضه ارز به تولیدکنندگان به صورت محدود و با صف‌های طولانی بیش از 70 تا 90 روز صورت می‌گیرد و زمان‌بندی نامناسب وزارت صمت و بانک مرکزی در این مشکل نقش دارد. به علاوه، این دو نهاد فرآیندی پیچیده و غیرشفاف را دنبال می‌کنند که برای تولیدکنندگان مشکلات فراوانی به وجود آورده است.
کمبود انرژی بر صنایع تأثیرگذار بوده و صنعت لوازم خانگی در تابستان از یک روز قطع برق به سه روز در پایان این فصل رسید و در پاییز و زمستان نیز با دو تا سه روز قطع برق در هفته روبه‌رو بود، علاوه بر اینکه گاز صنایع نیز قطع شد. با وجود 72 ساعت قطع برق در هفته، بر اساس قانون کار، کارگران و کارکنان باید 44 ساعت در هفته کار کنند که این شرایط منجر به بحران در واحدهای تولیدی شده است.
قاچاق به صورت گسترده، با هزینه کم و بدون نظارت کارآمد
رواج گسترده قاچاق در بازار لوازم خانگی به دلیل نبود نظارت کافی و موثر و همچنین نرخ ارز پایین برای واردات قاچاق که بیشتر از مسیرهای قاچاق سوخت و کالاهای یارانه‌ای تامین می‌شود، یکی از عوامل مهم رکود در این صنعت بوده و همچنان خواهد بود. این در حالی است که با وجود تاکیدات مکرر رهبر انقلاب بر اهمیت مبارزه با قاچاق، امروزه محصولات لوازم خانگی قاچاق به راحتی و به وفور در سراسر کشور در دسترس هستند. از آنجا که واردات قاچاق از پرداخت حقوق دولتی مانند عوارض گمرکی، بیمه، مالیات و ... معاف است، قیمت نهایی این کالاها به گونه‌ای است که به راحتی با محصولات داخلی رقابت می‌کنند و این امر فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان داخلی وارد کرده است.
پایان پیام/