چالش خودروهای چینی با قطعات کمیاب و پرهزینه/ چرا هیچ‌کس پاسخگو نیست؟
خلاصه مطلب
بر اساس گزارش خبرنگار اقتصادی تسنیم، خریداران خودروهای مونتاژی این روزها با چالش‌های بسیاری مواجه‌اند. علاوه بر هزینه‌های بالای خرید خودرو، تأمین قطعات نیز به یک معضل تبدیل شده است. این قطعات نه تنها کمیاب، بلکه بسیار گران هستند؛ و متأسفانه شرکت‌های فروشنده هیچ تعهدی در قبال تأمین لوازم یدکی و ارائه خدمات پس از فروش ندارند. بسیاری از خودروها بدون رعایت استانداردهای اولیه وارد کشور می‌شوند و در برخی موارد، قیمت قطعات حتی از نمونه‌های ژاپنی و اروپایی هم بالاتر است.
تحقیقات حاکی از آن است که مسئله کمبود قطعات یدکی به همه خودروهای چینی و اجزای مختلف آن‌ها مربوط می‌شود. این مشکلات از نیاز به چراغ‌ها و قفل درب‌ها تا براکت‌های سپر و قطعات داخلی مرتبط با سیم‌کشی موتور را در بر می‌گیرد. حتی نمایندگی‌هایی که این خودروها را به بازار عرضه کرده‌اند، اطلاعات کاملی درباره جزئیات فنی آن‌ها ندارند.
بابک کریمخان، عضو انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره چالش‌های تولید خودروهای CKD با شریک چینی در کشور اظهار داشت: در قراردادهای با شرکت‌های چینی، محصول اولیه به‌صورت بسته‌بندی وارد کشور می‌شود و در ایران مونتاژ می‌گردد. اما مسئله اصلی این است که شریک چینی، خودرو را با قیمت کمتر و قطعات یدکی را با قیمت بالاتر به شریک ایرانی عرضه می‌کند.
وی اظهار داشت که در قراردادها باید شریک چینی را ملزم به ارائه قطعات یدکی با قیمت مناسب کنیم. وی افزود: متأسفانه در حال حاضر این اتفاق نمی‌افتد و مونتاژکاران مجبور به خرید قطعات یدکی با قیمت‌های بالا از شریک چینی خود هستند. نکته جالب این است که با وجود نظام تعرفه‌ای موجود در کشور، شریک چینی هیچ الزامی برای تولید قطعات یدکی در داخل نمی‌بیند و طبیعی است که کوتاه‌ترین مسیر یعنی واردات قطعات را انتخاب می‌کند.
یکی از اعضای انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور اظهار داشت که طبق قانون، خودروهای سی‌کی‌دی باید ۳۰ درصد داخلی‌سازی شوند. او بیان کرد که این درصد با تامین رینگ، لاستیک و باتری به دست می‌آید، اما مسئله مهم این است که هیچ اقدامی برای داخلی‌سازی قطعات انجام نمی‌شود. ما باید در قراردادهای خود با شرکای چینی قید کنیم که ظرف سه تا پنج سال باید با داخلی‌سازی قطعات، از ظرفیت‌های کشور برای تامین قطعات مورد نیاز خودروهای چینی بهره‌برداری کنیم.
کریمخان با بیان اینکه باید از خودمان بپرسیم که چین چگونه به یک خودروساز برجسته جهانی تبدیل شده است، تأکید کرد: این کشور با استفاده از نظام تعرفه‌ای مناسب و سیاست‌گذاری‌های منطقی، خودروسازان اروپایی را مجبور کرده است که قطعات را تهیه کرده و تولید خودرو را در چین انجام دهند. در چنین شرایطی، قطعه‌سازان با تکنولوژی‌های مدرن آشنا می‌شوند و مسیر رشد و توسعه خود را طی می‌کنند. اما از طرف دیگر، وقتی قطعه‌ساز داخلی حتی قادر به تولید یک قطعه کوچک برای خودروهای چینی نیست، چگونه انتظار داریم که فرآیند داخلی‌سازی خودروها را در کشور خودمان به انجام برسانیم؟
به گفته وی، امروزه وقتی مشتری قصد خرید خودرو از بازار را دارد، با خودروهای لوکس چینی مواجه می‌شود. قطعاً خودروسازان چینی از تمایلات مشتریان ایرانی آگاه هستند و با افزودن امکانات لوکس و ارائه تبلیغات گوناگون، توانسته‌اند مشتریان زیادی را جذب کنند. همچنین فروش اقساطی با شرایط مناسب باعث می‌شود مشتریان ترجیح دهند به جای خودروی داخلی، یک خودروی چینی با امکانات بیشتر خریداری کنند. اما آن‌ها نمی‌دانند که در آینده ممکن است با مشکلاتی در تأمین قطعات مواجه شوند.
او با اشاره به این که باید شرایط مناسب برای پیشرفت و توسعه صنعت قطعه‌سازی کشور ایجاد شود، اظهار داشت: برای رشد صنعت خودرو، توسعه صنعت قطعه‌سازی ضروری است. اگر قطعه‌سازان داخلی پیشرفت نکنند، بدون شک بازار ما به محلی برای فروش خودروهای چینی تبدیل خواهد شد. هیچ کشوری بازار خود را به راحتی به دست رقبا نمی‌سپارد، اما ما به آسانی در حال از بین بردن صنعت خود هستیم.
واردات قطعات خودروهای چینی با سودی 300 درصدی همراه است.
علیرضا نیک آئین، رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم به موضوع بحران تأمین قطعات خودروهای چینی برای خریداران این محصولات اشاره کرد و گفت: متأسفانه هر روز شاهد حضور انواع خودروهای چینی در بازار هستیم، بدون اینکه به تأمین قطعات آن‌ها توجهی شود. این امر باعث می‌شود که خریداران در صورت بروز مشکل، ناچاراً در تعمیرگاه‌ها گرفتار شوند.
او اظهار داشت که در بازار قطعات یدکی خودروهای چینی توجهی به انتقال فناوری و واردات قطعات ضروری این خودروها نمی‌شود. وی اضافه کرد: واردکنندگان بر اساس سلیقه خود قطعات خودروهای چینی را وارد می‌کنند که سودی بین 200 تا 300 درصد برایشان دارد. در این بین، نظارت کافی بر بازار انجام نمی‌شود و قطعات یدکی خودروهای چینی در وضعیت نامشخصی قرار دارند.
رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران با بیان این که در برخی از خودروهای چینی مشکلاتی مانند رادیاتور، توربو شارژر و قطعات اصلی موتور برای مردم مشکلاتی ایجاد کرده است، افزود: مشخص نیست چرا به خدمات پس از فروش خودروهای چینی توجهی نمی‌شود. وزارت صمت نیز به این موضوع رسیدگی نمی‌کند و در نهایت این مصرف‌کننده است که باید برای تهیه قطعات مورد نیاز خود در بازار سردرگم باشد.
وی بیان کرد که در خودروهای چینی، قطعات کوچک بسیار نایاب هستند و حتی هنگام نصب یک گلگیر نیز با مشکل تامین قطعه مواجهیم. حال فرض کنید یک تاجر نبود آینه و سپر را در بازار درک کرده و اقدام به واردات این کالاها می‌کند. در نهایت، بازار از آینه و سپر پر می‌شود، اما سایر قطعات خودروهای چینی همچنان تامین نمی‌شوند. این امر نشان‌دهنده عدم وجود هیچ ضابطه خاصی برای تامین قطعات است و همه به صورت سلیقه‌ای عمل می‌کنند.