درخواست دیوان محاسبات برای تسریع در توسعه هوش مصنوعی
اتحادیه اروپا تاکنون در ایجاد یک اکوسیستم برای هوش مصنوعی موفقیت چندانی نداشته و نتوانسته سرمایه‌گذاری‌های خود در این حوزه را به اندازه بازیگران پیشرو جهانی افزایش دهد. این موضوع در گزارش جدیدی از دیوان محاسبات اروپا آمده است.
از سال ۲۰۱۸، کمیسیون اروپا اقدامات متعددی برای پیشبرد اکوسیستم هوش مصنوعی اتحادیه اروپا انجام داده است. در این راستا، بر حوزه‌های کلیدی مانند مقررات، زیرساخت‌ها، تحقیقات و سرمایه‌گذاری تمرکز داشته و تلاش کرده ریسک‌های ناشی از هوش مصنوعی را بررسی کند. در نتیجه، نخستین قوانین جامع جهانی برای استفاده از هوش مصنوعی تدوین شده‌اند. اما اقدامات اتحادیه اروپا با اقدامات کشورهای عضو به خوبی هماهنگ نبوده‌اند و سرمایه‌گذاری‌ها نیز به‌طور سیستماتیک نظارت نشده‌اند. مدیریت قوی‌تر و سرمایه‌گذاری‌های عمومی و خصوصی بیشتر و هدفمندتر در آینده تعیین خواهند کرد که آیا اتحادیه اروپا می‌تواند به اهداف بلندپروازانه خود در حوزه هوش مصنوعی دست یابد یا خیر.
شکاف بزرگ سرمایه‌گذاری بین آمریکا و اتحادیه اروپا
در رقابت جهانی برای سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی، اتحادیه اروپا با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. از سال ۲۰۱۵، سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر در اتحادیه اروپا کمتر از آمریکا و چین بوده است که در حوزه هوش مصنوعی پیشرو هستند. برآوردها نشان می‌دهد که شکاف سرمایه‌گذاری بین آمریکا و اتحادیه اروپا در حوزه هوش مصنوعی بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ بیش از دو برابر شده است و اتحادیه اروپا بیش از ۱۰ میلیارد یورو عقب است. در این زمینه، اتحادیه اروپا به تدریج اقداماتی برای ایجاد چارچوب‌های یکپارچه برای هوش مصنوعی در اروپا انجام داده است. برای این منظور، سرمایه‌گذاری‌ها افزایش یافته و مقررات تنظیم شده‌اند. در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۱، کمیسیون و کشورهای اتحادیه اروپا بر سر اقداماتی برای توسعه اکوسیستم هوش مصنوعی برای برتری و اعتماد به توافق رسیدند. این اقدامات باید اتحادیه اروپا را به پیشرو جهانی در هوش مصنوعی پیشرفته، اخلاقی و ایمن تبدیل کنند.
«سرمایه‌گذاری‌های گسترده و هدفمند در هوش مصنوعی در سال‌های آتی تأثیر تعیین‌کننده‌ای بر رشد اقتصادی اتحادیه اروپا خواهند داشت»، به گفته میهالس کوزلوفس، عضو مسئول بررسی دیوان محاسبات اروپا. «در رقابت برای هوش مصنوعی، خطر این وجود دارد که برنده همه چیز را ببرد. برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه اتحادیه اروپا، کمیسیون اروپا و کشورهای اتحادیه باید تلاش‌های خود را مؤثرتر هماهنگ کرده، سریع‌تر عمل کنند و از پتانسیل اتحادیه بهتر استفاده کنند. فقط در این صورت است که می‌توان این انقلاب بزرگ فناوری را با موفقیت پشت سر گذاشت.»
کمبود بلندپروازی در اهداف سرمایه‌گذاری
برنامه‌های هوش مصنوعی کمیسیون از سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۱ جامع بوده و تا حد زیادی با بهترین رویه‌های بین‌المللی همخوانی داشته‌اند. با این حال، حتی بیش از پنج سال پس از اولین برنامه، هنوز بر روی چارچوب هماهنگی و مقرراتی برای سرمایه‌گذاری‌های اتحادیه اروپا در حوزه هوش مصنوعی کار می‌شود. ممیزان از هماهنگی بین کمیسیون و کشورهای عضو انتقاد کرده‌اند که تأثیر محدودی داشته است. این مشکل به دلیل نبود ابزارهای مدیریتی و اطلاعات ضروری در کمیسیون بوده است. اعتبار برنامه‌های اتحادیه اروپا نیز به دلیل عدم وجود سیستمی مناسب برای نظارت بر نتایج سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی تضعیف شده است. همچنین، مشخص نبوده که کشورهای اتحادیه چه سهمی در دستیابی به اهداف کلی سرمایه‌گذاری اتحادیه دارند، به این معنا که هیچ دیدگاه جامعی در سراسر اتحادیه اروپا وجود نداشته است.
اهداف سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا به اندازه کافی مشخص و همچنین منسوخ شده‌اند، زیرا از سال ۲۰۱۸ بدون تغییر باقی مانده‌اند. این کمبود بلندپروازی در اهداف سرمایه‌گذاری با هدف ایجاد یک اکوسیستم هوش مصنوعی رقابتی جهانی در تضاد است. اگرچه کمیسیون به طور کلی موفق شده هزینه‌های تأمین‌شده از بودجه اتحادیه برای پروژه‌های تحقیقاتی هوش مصنوعی را افزایش دهد، اما کوافاینانس خصوصی به طور قابل‌توجهی افزایش نیافته است. همچنین کمیسیون باید بهتر اطمینان حاصل کند که نتایج پروژه‌های تحقیقاتی هوش مصنوعی تأمین‌شده توسط اتحادیه به‌طور گسترده به بازار عرضه شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کمیسیون اقداماتی برای ایجاد شرایط مالی و زیرساختی برای توسعه و گسترش هوش مصنوعی انجام داده است. زیرساخت‌های تأمین‌شده توسط اتحادیه – مانند مراکز آزمایش، فضاهای داده و یک پلتفرم برای «هوش مصنوعی بر حسب درخواست» – به کندی پیاده‌سازی شده‌اند. تاکنون، برنامه‌های هوش مصنوعی تنها به حمایت مالی محدود از شرکت‌های نوآور از سوی اتحادیه منجر شده‌اند (برای مثال به صورت تأمین مالی سهام). اقدامات اخیر اتحادیه برای ایجاد یک بازار داخلی برای داده‌ها همچنان در مرحله آغازین قرار دارد، بنابراین در این لحظه نمی‌توانند سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی را تقویت کنند.
زمینه: تفاوت در بلندپروازی استراتژی‌های هوش مصنوعی
هوش مصنوعی شامل فناوری‌های نوظهور در حوزه‌هایی است که به سرعت در حال تکامل هستند، از جمله رباتیک، کلان‌داده و رایانش ابری، محاسبات با کارایی بالا، فوتونیک و علوم اعصاب. ایالات متحده از دیرباز در حوزه هوش مصنوعی پیشرو بوده است، در حالی که چین قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ به یک قدرت جهانی در این حوزه تبدیل شود. هر دو کشور به شدت بر سرمایه‌گذاری‌های خصوصی شرکت‌های بزرگ فناوری تکیه کرده‌اند. اتحادیه اروپا برای سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ سرمایه‌گذاری‌های عمومی و خصوصی در هوش مصنوعی به میزان ۲۰ میلیارد یورو را هدف‌گذاری کرده بود. برای دهه پس از آن نیز سالانه ۲۰ میلیارد یورو برنامه‌ریزی شده بود. کمیسیون قصد داشت بودجه اتحادیه برای هوش مصنوعی را در بازه زمانی ۲۰۱۸-۲۰۲۰ به ۱.۵ میلیارد یورو و در بازه زمانی ۲۰۲۱-۲۰۲۷ به ۱ میلیارد یورو در سال افزایش دهد. سهم شرکت‌هایی که در اتحادیه اروپا از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، بین کشورهای عضو بسیار متفاوت است. فرانسه و آلمان بزرگترین سرمایه‌گذاری‌های عمومی در حوزه هوش مصنوعی را اعلام کرده‌اند، در حالی که چهار کشور هنوز هیچ استراتژی هوش مصنوعی ندارند. اتحادیه اروپا هدف بلندپروازانه‌ای دارد که تا سال ۲۰۳۰، ۷۵ درصد از شرکت‌ها از هوش مصنوعی استفاده کنند. در سال ۲۰۲۱، تنها ۴ درصد از ثبت اختراعات جهانی در زمینه هوش مصنوعی به اروپا و آسیای مرکزی اختصاص داشته است.
گزارش ویژه ۰۸/۲۰۲۴ «اهداف اتحادیه اروپا در زمینه هوش مصنوعی: بیشتر حکومت‌مداری و افزایش سرمایه‌گذاری‌های هدفمندتر برای آینده بسیار مهم است» در وب‌سایت دیوان محاسبات اروپا قابل دسترسی است. قانون هوش مصنوعی که اخیراً به تصویب رسیده بود موضوع این بررسی دیوان محاسبات نبوده است. در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۴، دیوان محاسبات یک میزگرد آنلاین درباره اهداف اتحادیه اروپا در حوزه هوش مصنوعی برگزار خواهد کرد که از طریق پخش زنده قابل مشاهده است. ()