بهبود وضعیت زندگی با استفاده از «سرمایه‌گذاری در تولید»
خلاصه مطلب
به گزارش خبرگزاری تسنیم، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، در پیامی به مناسبت آغاز سال 1404، این سال را «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری کردند و به نکاتی برای تحقق آن اشاره کردند: «یکی از مسائل مهم اقتصادی کشور، سرمایه‌گذاری در تولید است. تولید زمانی رشد می‌کند که سرمایه‌گذاری صورت بگیرد. البته این سرمایه‌گذاری باید عمدتاً توسط مردم انجام شود و دولت باید روش‌های مختلف را برنامه‌ریزی کند. اما در مواردی که مردم یا انگیزه ندارند یا توانایی سرمایه‌گذاری را ندارند، دولت نیز می‌تواند وارد میدان شود؛ نه به عنوان رقابت با مردم، بلکه به عنوان جایگزین، در جاهایی که مردم وارد نمی‌شوند. سرمایه‌گذاری در تولید یکی از نیازهای اساسی اقتصاد کشور و حل مشکلات معیشتی مردم است. اصلاح معیشت برنامه‌ریزی می‌خواهد، اما این برنامه‌ریزی بدون مقدماتی از این قبیل ممکن نیست. دولت و مردم باید با عزم و انگیزه قوی، سرمایه‌گذاری در تولید را جدی بگیرند و پیگیری کنند. وظیفه دولت، فراهم کردن زمینه‌ها و رفع موانع تولید است؛ مردم هم باید سرمایه‌های کوچک و بزرگ خود را در راه تولید به کار گیرند.» 1403/12/30
واحد اقتصاد رسانه KHAMENEI.IR با بررسی دیدگاه‌های اقتصادی رهبر انقلاب، به تحلیل ضرورت‌ها، ویژگی‌ها و الزامات تحقق شعار سال ۱۴۰۴ پرداخته است. شرط اساسی برای جهش تولید و بهبود وضعیت معیشتی
برای بهبود وضعیت زندگی و معیشت مردم و اقشار ضعیف، رشد اقتصادی شرطی لازم است، اما به تنهایی کافی نیست. علاوه بر این، اقدامات مهم دیگری مانند ایجاد برابری در دسترسی به فرصت‌ها و امکانات نیز ضروری است. بنابراین، بدون رشد اقتصادی و افزایش تولید، وضعیت معیشتی مردم بهبود نخواهد یافت. همچنین، افزایش سرمایه‌گذاری یکی از شروط لازم برای دستیابی به رشد اقتصادی است. افزایش رشد سرمایه‌گذاری از مسائل کلیدی اقتصادی ما محسوب می‌شود. در برخی از دوره‌های گذشته که رشد اقتصادی منفی بود و با عقب‌گرد مواجه بودیم، مشکل اصلی کاهش رشد سرمایه‌گذاری بود. در برنامه هفتم توسعه، هدف‌گذاری برای رشد اقتصادی ۸ درصد تعیین شده است. برای دستیابی به این رشد اقتصادی، دو رکن اساسی وجود دارد: افزایش سرمایه‌گذاری و بهبود بهره‌وری. بنابراین، افزایش سرمایه‌گذاری شرط لازم برای جهش تولید و بهبود معیشت است. اولویت با مردم است و سپس دولت.
مردم به معنای کلی آن، یعنی تمام فعالان اقتصادی به جز دولت و شرکت‌های شبه‌دولتی، موتور حرکت اقتصاد هستند. سرمایه‌گذاری باید عمدتاً توسط بخش خصوصی صورت گیرد. دولت تنها در مواردی که بخش خصوصی نمی‌تواند یا تمایلی ندارد و یا بازدهی کافی برای آن ندارد، می‌تواند دست به سرمایه‌گذاری بزند؛ سرمایه‌گذاری باید توسط بخش خصوصی انجام شود. همچنین، نهادهای عمومی غیردولتی نباید در فعالیت‌های اقتصادی به رقیبی برای بخش خصوصی تبدیل شوند. در مواردی که بخش خصوصی توان یا تمایل لازم را ندارد، می‌توانند وارد عمل شوند؛ و اگر بعد از مدتی بخش خصوصی به آن حوزه ورود کرد، این نهادها باید به مناطق دورتر و چالش برانگیزتری بروند و در آنجا فعالیت کنند و سرمایه‌گذاری نمایند؛ و به شدت از رقابت با بخش خصوصی خودداری کنند.
افراد جامعه باید این امکان را داشته باشند که هم سرمایه‌های کوچک و هم سرمایه‌های بزرگ خود را در مسیر تولید به کار گیرند. دولت موظف است که برای انواع مختلف سرمایه‌گذاری‌های مردمی برنامه‌ریزی کند. در کشور ما، شرکت‌های بزرگ تولیدی بخش خصوصی طی سال‌های متمادی رشد قابل‌توجهی داشته‌اند. این رشد چشمگیر از سوی بخش خصوصی بسیار معنادار است؛ زیرا نشان‌دهنده یک بخش خصوصی توانا و قدرتمند در کشور است و این یک خبر مهم است؛ چرا که این رشد و پیشرفت و فعالیت‌ها در شرایط تحریم صورت گرفته‌اند. علاوه بر اهمیت شرکت‌های بزرگ و سرمایه‌گذاری‌های کلان بخش خصوصی، جذب مشارکت سرمایه‌های کوچک مردم نیز بسیار حائز اهمیت است. دولت و مجلس نیازمند یک گروه متخصص و اهل فکر هستند که راه‌های مختلف مشارکت مردمی را بررسی و به مردم ارائه دهند. این اقدامات چالش‌برانگیز است، اما کاملاً عملی است که بتوان حتی با سرمایه‌های کوچک وارد میدان مشارکت شد. نقش و ابزارهای دولت
هرچند دولت می‌تواند در شرایطی که بخش خصوصی انگیزه یا توان کافی ندارد به‌طور مستقیم وارد عمل شده و سرمایه‌گذاری کند، اما وظیفه‌ی اصلی دولت در راستای تحقق شعار سال، ایجاد بستر مناسب و رفع موانع تولید است.
بزرگترین موانع در مسیر تولید، بیشتر از اینکه عملیاتی و مادی باشند، فرهنگی هستند؛ به عبارتی، احساساتی مانند ناامیدی، ناتوانی، عدم امید به آینده، بی‌حوصلگی، و بی‌همتی و حتی سرگرمی‌های زیان‌آور، واقعاً به عنوان سدهای واقعی در مسیر پیشرفت تولید عمل می‌کنند. برخی از موانع عملیاتی و اقتصادی تولید نیز شامل واردات بی‌رویه و غیرضروری، قاچاق کالا، مقررات اضافی و دست‌وپاگیر، و عدم حمایت بانک‌ها و نظام بانکی از تولید می‌باشد.
اعتبارات بانکی باید به سمت تولید سوق پیدا کند، که متأسفانه در حال حاضر این‌گونه نیست. اعتبارات و تسهیلات بانکی باید بیشتر به تولید اختصاص یابد و مسئولین بانکی باید به این امر توجه ویژه‌ای داشته باشند. بانک مرکزی باید از بانک‌ها بخواهد که این رویکرد را دنبال کنند و آنها را موظف به این کار نماید؛ بانک مرکزی می‌تواند در این زمینه به طور جدی عمل کند. فاصله زیادی بین رشد نقدینگی در کشور و رشد تولید ناخالص ملی وجود دارد؛ چرا این‌گونه است؟ چرا اعتبارات باید به گونه‌ای مصرف شوند که به افزایش نقدینگی بی‌رویه منجر گردند و تأثیری بر رشد تولید نداشته باشند؟ این وضعیت باید تغییر کند... نظارت بانک مرکزی بر این موضوع قطعاً مؤثر خواهد بود؛ این یک مسئله کلیدی و مهم است.
دولت می‌تواند از دو راه در اقتصاد سرمایه‌گذاری کند: یکی به‌صورت مستقیم و دیگری از طریق تقویت بخش خصوصی. در روش نخست، سرمایه‌گذاری می‌تواند با استفاده از درآمدهای نفتی در بخش‌های زیرساختی انجام شود. در برخی سال‌ها، درآمدهای نفتی افزایش می‌یابد. با افزایش این درآمدها، دو مسیر پیش روی ماست: اول این که با افزایش واردات، رفاه و آسایش مردم را افزایش دهیم که در ظاهر خوب به نظر می‌رسد، اما در باطن به ضرر کشور و هدر دادن منابع اساسی است. راه دوم استفاده از این درآمدها برای توسعه زیرساخت‌های کشور است تا اقتصاد قوی‌تر و پایدارتر شود. دومین راه سرمایه‌گذاری دولت از طریق بخش خصوصی است. بخشی از درآمدهای نفتی بر اساس قانون به صندوق توسعه ملی واریز می‌شود. این صندوق برای کمک به بخش خصوصی تأسیس شده است. متأسفانه در دولت‌های مختلف، هرگاه با مشکلی مواجه می‌شوند و مجوز قانونی برای برداشت از صندوق ندارند، به اینجانب مراجعه می‌کنند تا مجوزی فراتر از قانون دریافت کنند که این کار نادرست است و مشکلات فنی و نتیجه‌ای دارد. منابع این صندوق نباید برای مصارف جاری کشور استفاده شود، بلکه باید در اختیار فعالان اقتصادی بخش خصوصی قرار گیرد تا بتوانند فعالیت کنند.
افزایش سرمایه‌گذاری در اقتصاد ملی می‌تواند به عنوان اصلاح الگوی مصرف تلقی شود. درآمد ملی با توجه به اجزای هزینه نهایی شامل «مصرف نهایی خصوصی»، «مصرف نهایی دولت»، «تشکیل سرمایه» و «خالص صادرات کالاها و خدمات» شکل می‌گیرد. بنابراین، برای افزایش سرمایه‌گذاری، لازم است که مصرف نهایی خصوصی و مصرف نهایی دولت کاهش یابد. با این حال، باید توجه داشت که اقتصاد مقاومتی، به‌طور کلی و اصلاح الگوی مصرف به‌طور خاص، به‌معنای دعوت به ریاضت اقتصادی نیست. در واقع، با جلوگیری از اتلاف منابع، وضعیت مردم بهبود پیدا می‌کند و طبقات ضعیف جامعه بهتر خواهند شد. به همین دلیل، یکی از وظایف دولت در راستای تحقق شعار سال، اجرای سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف (1389/4/15) و بند 8 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی (1392/11/29) است. مهم‌ترین اقدام در این مسیر: تأمین مالی است.
نتیجه‌گیری این است که افزایش سرمایه‌گذاری از طریق تقویت تولید می‌تواند وضعیت معیشتی مردم را بهبود بخشد. در دوره‌هایی که اقتصاد ایران با رشد منفی روبرو بود، مشکل اصلی کمبود «رشد سرمایه‌گذاری» بود، به‌طوری‌که میزان استهلاک سرمایه از سرمایه‌گذاری پیشی می‌گرفت. بنابراین، در حال حاضر، حل مسئله تأمین مالی تولید مهم‌ترین اقدام برای دستیابی به رشد اقتصادی ۸ درصدی است. برای جذب سرمایه‌گذاری، باید اولویت به جذب سرمایه‌های کوچک و بزرگ مردم داده شود و دولت نقش اصلی‌اش فراهم کردن شرایط و رفع موانع تولید است. یکی از زمینه‌هایی که باید مهیا شود، طراحی روش‌هایی برای مشارکت مردم با سرمایه‌های کوچک در سرمایه‌گذاری تولیدی است. همچنین، برای دستیابی به اهداف سال ۱۴۰۴، اجرای سیاست‌هایی مانند هدایت اعتبار به سمت تولید، سرمایه‌گذاری مستقیم دولت در زیرساخت‌ها و تصدی‌گری اقتصادی (در صورت لزوم، به‌عنوان مکمل بخش خصوصی و نه رقیب)، استفاده از منابع صندوق توسعه برای حمایت از بخش خصوصی و اصلاح الگوی مصرف ضروری است.
در دیدار اخیر با مسئولان نظام که در تاریخ پانزدهم فروردین ماه 1403 برگزار شد، بیاناتی مطرح گردید.
در تاریخ 8 شهریور 1402، رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت در دیداری صمیمانه به گفتگو و تبادل نظر پرداختند.
ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه هفتم با تمرکز بر پیشرفت اقتصادی همراه با عدالت | 21 شهریور 1401
بیاناتی در دیدار با کارآفرینان، تولیدکنندگان و فعالان حوزه دانش‌بنیان در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ ارائه شد.
در دیدار با مسئولان اقتصادی و مجریان اصل 44 قانون اساسی در تاریخ 30 بهمن 1385، پنج نکته مهم مطرح شد.
(شش سخنرانی در ارتباط ویدئویی با نشست هیئت دولت | 1399/6/2)
در تاریخ 28 آبان 1398، در دیداری با جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان حوزه اقتصادی، 7 نکته مهم بیان شد.
دیدار با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی در تاریخ 10 بهمن 1401، شامل 8 نکته برجسته بود.
در تاریخ 15 فروردین 1403، دیداری با مسئولان نظام صورت گرفت که در طی آن، 9 بیانیه مهم ارائه شد.
10 نکته در دیدار با نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور در تاریخ 26 آبان 1400 مطرح شد.
سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران در تاریخ اول فروردین 1400 برگزار شد.
در دیدار با کارگران در تاریخ 5 اردیبهشت 1403، دوازده نکته مهم بیان شد.
(13 سخنرانی در دیدار با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی | 10 بهمن 1400)
(چهاردهمین سخنرانی نوروزی به ملت ایران | 1400/1/1)
در دیداری که با کارآفرینان، تولیدکنندگان و فعالان حوزه دانش‌بنیان در تاریخ دهم بهمن ماه 1400 برگزار شد، 15 نکته مهم و تأثیرگذار مطرح گردید.
در تاریخ دوم خرداد 1397، دیداری با مسئولان نظام برگزار شد که شامل 16 بیانات مهم بود.
17 اظهار نظر در جلسه‌ای که به تبیین سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی اختصاص داشت | تاریخ: 20 اسفند 1392
پایان پیام.